Drie graftekens naar ontwerp van Victor Horta definitief beschermd

Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele beschermt drie graftekens ontworpen door Victor Horta definitief als monument. "Victor Horta (Gent 1861 – Elsene 1947) is één van de grondleggers van de Belgische art nouveau. Sommige van zijn woningontwerpen in Brussel zijn erkend als werelderfgoed. Dat deze architect ook werkte in Vlaanderen wordt soms vergeten. Dat hij ook graftekens ontwierp is vaak onbekend. Door de bescherming van deze drie graftekens in Koksijde, Gent en Ronse wordt dat idee bijgesteld", vertelt minister Diependaele.

Tussen 1890 en 1895 ontwierp Victor Horta vijf graftekens in Vlaanderen. Drie ervan bleven bewaard in Koksijde, Gent en Ronse.

Het grafteken voor Louis Artan in Koksijde

In 1890 stierf de gevierde marineschilder Louis Artan de Saint Martin in Oostduinkerke. Zijn vrienden uit de Brusselse ‘Cercle des Arts et de la Presse’ financierden samen met de Belgische Staat zijn grafteken. Horta mocht als 29-jarige architect het grafteken ontwerpen.  

Victor Horta vernieuwde de vormgeving van het grafteken in België. Het grafteken Artan is daar een belangrijke getuige van. Hij koos voor een verticale grafsteen, afgedekt door een koepel. Die combineerde hij met een horizontale zerk. De meeste aandacht ging naar de uitwerking van de voorzijde van het grafteken. Daar prijkt het medaillon ontworpen door de art-nouveau-kunstenaar Charles van der Stappen.  Een interessant licht- en schaduwspel ontstaat in de combinatie van groeven en lijsten. In het lijstwerk en de decoratie zijn de eerste subtiele vormen van de art nouveau herkenbaar. 

Het grafteken wordt beschermd om zijn historische, artistieke, culturele en architecturale waarde.

Het grafteken Huybrechts-Coppejans in Gent (Sint-Amandsberg)

Het grafteken voor de Gentse handelaar en textielproducent Antoon Huybrechts werd ontworpen tussen 1893 en 1895. Waarom de familie Huybrechts beroep deed op de jonge Horta voor het ontwerp van het grafteken is onbekend. Mogelijk is de reden te zoeken in de Gentse roots van Victor Horta. 

Victor Horta toont hier een volwaardig art-nouveauontwerp met in- en uitzwenkende lijnen. Voor het eerst vormt de zijkant van de rechtopstaande grafsteen een volwaardig onderdeel van de decoratie. De horizontale zerk keert als een golf terug. Lijsten en groeven ontstaan uit het niets en verdwijnen ook weer. Lelies en papavers decoreren het grafteken. Uitzonderlijk in het oeuvre van Horta is het gebruik van religieuze symbolen. Op de zijkant van de grafsteen werd een kruis aangebracht en dat vermoedelijk op de vraag van de katholieke opdrachtgevers. 

Het grafteken wordt beschermd om zijn historische, artistieke, culturele, architecturale en archeologische waarde.

Het grafteken Carpentier-Huybrechts in Ronse

Marie-Louise Huybrechts was de dochter van Antoon Huybrechts uit Gent. Haar echtgenoot Valère Carpentier had in 1903 zijn ‘Villa Carpentier’ in Ronse door Victor Horta laten ontwerpen. Vermoedelijk liet hij bij de dood van Marie-Louise in 1920 een kopie van het Gentse grafteken van haar vader maken. Dat Victor Horta zowel de Villa Carpentier ontwierp als het grafteken van de familie getuigt van de sterke band tussen de Carpentiers en Horta. 

Het grafteken wordt beschermd om zijn historische, artistieke, culturele, architecturale en archeologische waarde.