Erfgoed in Hoogstraten klaar voor de toekomst

Willen we erfgoed behouden, dan moeten we het soms kunnen aanpassen aan hedendaagse noden. En dat is precies wat Hoogstraten doet: de stad heeft oog voor nieuwe projecten die de stads- en dorpskernen opwaarderen, zonder afbreuk te doen aan waardevol historisch erfgoed.

Voor drie prachtige projecten kent Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele nu een restauratiepremie toe: de Sint-Katharinakerk, het Klooster van Meer en het vroegere gemeentehuis van Meerle. “Normaal kreeg ik vandaag de kans om de projecten te bezoeken, maar helaas stak de heropflakkering van Covid-19 daar een stokje voor. Toch ben ik vast van plan om in de toekomst nog langs te komen: ik wil met eigen ogen kunnen zien hoe mooi verleden en toekomst hand in hand gaan in Hoogstraten. Op die manier kan erfgoed mensen blijven bekoren en betoveren,” zegt minister Diependaele.

Burgemeester Marc Van Aperen vult aan: “Ons unieke erfgoed is één van de belangrijkste toeristische troeven van Hoogstraten. Het stadsbestuur investeert sterk in de instandhouding van deze gebouwen, want ze vormen het kloppende hart van onze stad. Wij zijn blij dat we dit hand in hand met de Vlaamse Regering kunnen doen.”

1. Volgende stap in restauratie van de Sint-Katharinakerk

In 2018 kende de Vlaamse Regering een meerjarenovereenkomst goed om het schip en het interieur van de Sint-Katharinakerk te restaureren. De restauratiewerken worden over 7 jaren gespreid, waarvoor een totaalbedrag van 6,3 miljoen euro is voorzien. In 2020 worden de gevels en de daken van de zuidzijde van het schip gerestaureerd. Ook worden de glas-in-loodramen in deze gevels gerestaureerd. Voor deze fase kent minister Diependaele 3.451.521,60 euro toe. Er wordt een interieuronderzoek opgestart waarvan de resultaten gebruikt worden voor volgende restauratiefasen. Door de werken te faseren zorgt de bouwheer ervoor dat de kerk toegankelijk blijft.

De kerk is het derde hoogste kerkgebouw in België en één van de hoogste gebouwen in baksteen ter wereld. Opvallend is de baksteenstructuur met witte zandsteen, ook wel speklagen genoemd. De toren is 105 m hoog en vierkant aan de basis. De klokkentoren erbovenop is achtkantig. Het geheel is gekroond met een ui, vervaardigd van leien. In de toren bevindt zich een befaamde beiaard van 49 klokken, die in 2019 volledig werd gerenoveerd. Dankzij de ruime verzameling opmerkelijke glasramen is Hoogstraten voor België een belangrijke site op het gebied van historisch gebrandschilderd glas. De kerk herbergt nog andere waardevolle kunstschatten zoals gotische meubels en het Vlaamse topstuk ‘Taferelen uit het leven van de heilige Jozef’.

2. Klooster wordt kloppend hart van Meer

Minister Diependaele kent ook 1.029.936,96 euro toe voor de restauratie van het Klooster van Meer in Hoogstraten. De kloostersite bevindt zich langs de Donckstraat in Meer. De site wordt gerestaureerd en herbestemd. De vzw Klooster Meer en de Bouwmaatschappij De Noorderkempen stelden samen een masterplan op voor de volledige site.

Vzw Klooster Meer is een open-monumentenvereniging die ontstond vanuit de dorpsgemeenschap van Meer en erfgoedliefhebbers in Hoogstraten. De vereniging zorgt ervoor dat de historisch waardevolle gebouwen op de site een herbestemming krijgen die een meerwaarde betekent voor de inwoners van Meer en de regio. De vijf historisch waardevolle gebouwen zijn in slechte staat en krijgen nu een restauratie en verschillende herbestemmingen zoals woongelegenheden, een lokaal dienstencentrum, een ontmoetingsplaats voor senioren, verblijfstoerisme…

Bouwmaatschappij De Noorderkempen zorgt voor een nieuwbouwproject met sociaal karakter op de site. Door deze samenwerking komen oud en nieuw samen, en wordt de vroegere kloostersite het kloppend hart van Meer, waar iedereen welkom is. Een plek waar het goed is om te wonen, te werken, zich te ontspannen, te vergaderen, elkaar te ontmoeten, iets te eten of te drinken.

Oorspronkelijk werd het schoolcomplex opgericht in 1880-1881 door bemiddeling van Constant Van der Bergh, heer van Maxburg. De werf is in volle corona-quarantaine opgestart en bij de sloopwerken in de feestzaal is een opschrift teruggevonden dat verwijst naar zijn steun. Dankzij deze restauratie zal de feestzaal haar oorspronkelijke allure terugkrijgen, met restauratie van dit opschrift.

3. Raadhuis van Meerle wordt centrale ontmoetingsplek

Ten slotte is er nog een premie van 230.756,76 euro voor de restauratie van het vroegere gemeentehuis van Meerle, het enige gemeentehuis van België dat op de gevel de titel ‘Raadhuis’ draagt. “De buitenkant van het Raadhuis is dringend aan restauratie toe, het gaat voornamelijk over dak- en gevelwerken. Na de restauratie wordt dit monument herbestemd als bibliotheek en centrale ontmoetingsplaats voor de mensen van Meerle en omgeving. Op die manier wordt erfgoed gebruikt om verbinding tussen de bevolking te versterken, één van de mooiste rollen die erfgoed kan spelen,” zegt minister Diependaele.

Het Raadhuis heeft nood aan een grondige restauratie van de buitenschil. Dit gaat vooral over dakwerken en werken aan de geveltoppen, waar de kalksteen plaatselijk zeer verweerd is. Als nieuwe ingrepen komen er een lift om de bovenverdieping toegankelijk te maken en een glazen volume naast het raadhuis als verbruiksruimte en ontmoetingsplek.

Gelijktijdig is er immers ook de herbestemming van het raadshuis tot centrale ontmoetingsplek in het dorp van Meerle. Dit past binnen een totaalvisie om deze dorpskern weer aantrekkelijk te maken. De nieuwe functies zijn bibliotheek, polyvalente ruimte, centralisatie van dienstverlenende functies vanuit de gemeente, keuken met verbruiksruimte…

Het vrijstaande Raadhuis van Meerle is gebouwd in Hollands getinte neobarok en neo-renaissancestijl. Het ontwerp is van provinciaal bouwmeester J. Taeymans en dateert uit 1910. In 1917 was het gemeentehuis klaar. In 2002 werd het beschermd als monument.