Geel en blauw strijden om gouverneurssjerp

'Wordt mijn job van mijn leven straks die van u? De vacature voor gouverneur in de provincie Oost-Vlaanderen staat online. Veel succes!’ Met die tweet opende Jan Briers, die de post nu bekleedt, maandagavond de race voor zijn opvolging. Briers wordt in oktober 65 jaar en gaat met pensioen.

Voor het eerst wil de Vlaamse regering het ambt toewijzen via een open procedure. Wie tien jaar ‘relevante beroepservaring’ kan aantonen en over de Belgische nationaliteit beschikt, kan tot 7 mei via e-mail zijn kandidatuur indienen. De voordelen zijn een jaarsalaris van 72.400 euro, exclusief eindejaars- en vakantiepremie, en minstens 35 betaalde vakantie­dagen per jaar.

De open procedure is het rechtstreekse gevolg van de heisa die in 2013 was ontstaan bij de benoeming van Briers, die de liberaal André Denys opvolgde. Oost-Vlaanderen is van oudsher de meest blauwe Vlaamse provincie, maar de N-VA stond er, tot ongenoegen van Open VLD, op haar electorale gewicht te verzilveren en met Briers een eigen - zij het onafhankelijke - kandidaat te benoemen.

Sindsdien geldt een selectieproces vergelijkbaar met dat voor topambtenaren. Na een screening van de kandidaten volgen gesprekken en tests met een extern selectiebureau. Een lijst met geschikte kandidaten gaat dan naar de Vlaamse regering, die hen ondervraagt. De keuze wordt definitief na het fiat van de federale regering en een hoorzitting in het Vlaams Parlement.

Sleutelrol bij rampen

Het blijven de Vlaamse meerderheidspartijen N-VA, CD&V en Open VLD die de knoop doorhakken. ‘Ik betwijfel of het een puur objectieve procedure wordt’, zegt politicoloog Nicolas Bouteca (UGent). ‘Zo’n benoeming blijft deels een koehandel.’ In N-VA-regeringskringen luidt het dat het ‘naïef’ is ‘om te denken dat politieke kleur geen belang heeft’.

De discussies in de regering kondigen zich ingewikkeld aan. De N-VA bokst provinciaal ver onder haar gewicht, met ­Briers als enige trofee tussen twee christendemocratische en twee socialistische gouverneurs. Hoewel de Vlaams-nationalisten het provinciale bestuursniveau liever kwijt dan rijk zijn, benadrukt de partij dat een gouverneur nog een sleutelrol speelt bij rampen en andere veiligheidskwesties. ‘De beste kandidaten zullen uit de evaluatie naar voren komen’, zegt Matthias Diependaele, de N-VA-fractieleider in het Vlaams Parlement. ‘Ook politici mogen meedoen.’

Elke Sleurs

Een evidente naam die komt bovendrijven, is die van Elke Sleurs, die het lijsttrekkerschap in Gent moest afstaan. Maar het staatssecretarisschap van Sleurs - die niet bereikbaar was voor commentaar - maakte weinig indruk en de N-VA wil het gouverneurschap niet als vangnet gebruiken. Kamervoorzitter Siegfried Bracke, in 2013 nog in beeld, is te oud. Realistischer is een apoli­tieke kandidaat, die door de N-VA wordt gesteund, zoals ­Briers. Hij was voor zijn benoeming gedelegeerd bestuurder bij het Festival van Vlaanderen.

CD&V houdt zich, met twee gouverneurs die nog jaren voor de boeg hebben, afzijdig. Maar Open VLD wil graag de post opnieuw in handen krijgen. De recente benoemingen van uitgerangeerde oud-ministers Annemie Turtelboom en Fientje Moerman tonen aan dat de partij niet terugdeinst om haar pionnen te positioneren. Namen die circuleren, zijn Kamerlid Carina Van Cauter en Sas Van Rouveroij, jarenlang schepen in Gent. ‘Ik denk erover na’, zegt de huidige voorzitter van de Universiteit Gent. ‘Ik heb nog tijd om de pro’s en contra’s af te wegen.’ Van Cauter reageerde niet op vragen.

Vlaams-Brabant

Mogelijk dient zich een oplossing aan met Lodewijk De Witte, de socialistische gouverneur van Vlaams-Brabant. Eind 2019 bereikt hij de pensioengerechtigde leeftijd. Een geste tegenover de liberalen zou kunnen worden gecompenseerd met een belofte aan de N-VA om het taalgevoelige Vlaams-Brabant te leiden. De vervanging van De Witte mag dan pas na de verkiezingen van mei volgend jaar aan de orde zijn, met de huidige politieke verhoudingen lijkt een Vlaamse coalitie zonder de N-VA onwaarschijnlijk.

Bron: De Standaard, Wo. 11 Apr. 2018, Pagina 11