Nieuwe supercomputer 3,5 sneller dan oud exemplaar

Vlaanderen krijgt dit jaar een nieuwe 'supercomputer'. Zo’n supercomputer kan je je voorstellen als een kamer vol kasten met daarin processoren, harde schijven en netwerkkabels die allen aan elkaar verbonden zijn met een gigantische rekenkracht als gevolg (ongeveer 2000 krachtige PC’s samen). Ze zijn de laatste jaren uitgegroeid tot een belangrijke manier om aan wetenschappelijk onderzoek te doen door hun enorme rekenkracht. Complexe rekentaken kunnen er op los gelaten worden, wat interessant is voor het wetenschappelijk onderzoek aan onze universiteiten en strategische onderzoekscentra. Maar ook bedrijven kunnen er terecht, bijvoorbeeld in het kader van omvangrijke economische modellen of voor hun eigen R&D.  

De huidige Vlaamse supercomputer (ook wel “Tier-1" genoemd) wordt dit jaar vervangen door een nieuw exemplaar. In de wereld van de high performance computing gaat het erg snel. Na een paar jaar zijn dergelijke toestellen al aan vervanging toe om mee te kunnen zijn in het internationale speelveld. De vervanging van de supercomputer leek me een goede gelegenheid om eens te kijken naar het gebruik ervan de afgelopen jaren en wat we kunnen verwachten m.b.t. het nieuwe exemplaar.

De oude supercomputer: een schot in de roos

Vlaanderen nam in oktober 2012 zijn eigen ‘Tier-1’ supercomputer in gebruik. In 2013 werden vooral testen uitgevoerd op de machine, maar vanaf 2014 kon hij op volle toeren draaien. Sinds 2014 werd 92 aanvragen via 7 oproepen ingediend, waarvan er 85 werden gehonoreerd werden. In totaal werd zo rekentijd ten belope van 290.000 “nodedagen” of 111 miljoen “core-uren” uitgereikt. Zo kende de machine een volledige economische bezettingsgraad de afgelopen twee jaar.

Welke wetenschapsdomeinen komen vooral aan bod? 52 projecten hadden betrekking op de “computationele chemie”. Via computermodellen wil men zo chemische vraagstukken oplossen. 21 projecten gingen over klimaatmodellering (bijvoorbeeld het voorspellen van stormen), 10 voor (stromings)mechanica, 1 voor Bioinformatica en voor 1 voor Data-analyse. Dat laatste is meteen het eerste Tier1 project in de sociale wetenschappen.

Al deze projecten werden toegekend aan onderzoekers van universiteiten, want bedrijven kunnen continu aanvragen indienen voor rekentijd. Via contractuele overeenkomsten met bedrijven werd zo ruim 15.000 nodedagen aan rekentijd uitgereikt. Met twee bedrijven zijn overeenkomsten afgesloten voor structurele afname van rekentijd op de Tier-1, terwijl zes bedrijven actief zijn op de Tier-1 rekeninfrastructuur in een ‘exploratieve fase’.

Het is duidelijk dat de meeste projecten die werden uitgevoerd zonder de supercomputer niet mogelijk zouden zijn geweest. De machine biedt dus een grote meerwaarde voor het Vlaams onderzoek. Maar een werkpunt blijft het betrekken van bedrijven bij de supercomputer. Het Vlaams Supercomputer Centrum werkt er echter hard aan om de supercomputer meer bekendheid te geven, zeker met het oog op het nieuw exemplaar.

De nieuwe supercomputer: bigger, better, faster

In november 2015 werd de nieuwe Vlaamse supercomputer besteld. Momenteel wordt de machine opgebouwd in het datacentrum van de KU Leuven. Er wordt verwacht dat de acceptatietesten (“piloot-runs”) zullen kunnen plaatvinden in de eerste helft van mei 2016 zodat vanaf de tweede helft van mei de gebruikerstesten kunnen starten. Vanaf oktober kunnen de toegekende projecten dan gebruik maken van de nieuwe Tier-1 infrastructuur. Vanaf begin 2017 wordt alle rekenwerk van de toegekende projecten uitgevoerd op de nieuwe Tier-1. Nieuw is dat dat op de nieuwe supercomputer kosteloos zal kunnen gebeuren voor onderzoekers van onze universiteiten en strategische onderzoekscentra.

De nieuwe Tier-1 zal ongeveer 3,5 keer meer rekenkracht hebben en 3 keer meer geheugen dan de eerste Tier1-supercomputer. Het intern netwerk van de nieuwe computer is ongeveer 2 maal sneller. Er kan worden verwacht dat de nieuwe Tier-1 in juni 2016 in de top 200 zal staan op de lijst van de krachtigste computers ter wereld. Op Europees niveau wordt verwacht dat de nieuwe Tier-1 in de top 60 zal terecht komen.

De computer komt wel met een prijskaartje: de initiële aankoopprijs, de installatiekosten en de opstartkosten bedragen iets meer dan 5,5 miljoen euro. Daarnaast vreet zo'n macgine energie: de stroomkosten worden geraamd op 360.000,00 euro per jaar. De oude supercomputer zal eind dit jaar herleid worden naar een kleinere Tier-2 supercomputer zodat er nog steeds onderzoek op verricht kan worden.